Kadarka je crna sorta grožđa koja je odigrala važnu ulogu u istoriji vinogradarstva u Bačkoj.
Još sredinom 19. veka sorta kadarka se naširoko sadila u Panonskoj niziji, da bi počela da nestaje posle Drugog svetskog rata jer su je gusti grozdovi i sklonost bolestima činile zahtevnom za uzgoj. Jedinstvenim tehnikama u vinogradima vinarije Tonković, kadarka je vraćena iz zaborava i podignuta na novi nivo.
Poreklo kadarke još nije sa sigurnošću utvrđeno. Prema jednoj teoriji, kadarka potiče sa Skadarskog jezera (nekad su je zvali skadarka), a prema drugoj, reč je o autohtonoj mađarskoj sorti.
Vinarija Tonković – čuvari kadarke
Vinarija je osnovana 2006. godine, kako bi se oživela kadarka, istorijski značajna vojvođanska sorta grožđa. Na desetak hektara zemlje u Bačkim Vinogradima, na peščanom tlu su zasađene prve loze kadarke, a danas je vino od kadarke prepoznato kao jedno od najvažnijih bačkih vina koje je konkurentno i u međunarodnim okvirima. O tome svedoče Decanterove nagrade. Fantazija je osnovno vino vinarije Tonković koje je dobila Decanterovu medalju. Drugo vino vinarije je Rapsodija, koja se proizvodi u svega nekoliko hiljada boca, s odabranih položaja unutar vinograda. Rapsodija je takođe nagrađena Decanterovom medaljom. Kao i Fantazija, nazvana je u znak poštovanja kopozitoru Franzu Lisztu koji je veoma voleo sortu vina kadarka.
Vino za Papu
U vinariji Tonković su dva vina, Fantazija i Rapsodija, posvećena kompozitoru Franzu Lisztu. U godinama koje je provodio u Rimu, vina iz Bačke redovno je nosio svom prijatelju i pokrovitelju Papi Piju IX. Ta tradicija je obnovljena 2009. kad je kadarka posvećena u Segedinu uz učešće biskupa segedinskog, subotičkog, zrenjaninskog i temišvarskog, poslata Papi Benediktu XVI. Od tada se vino svake druge godine na praznik Svetog Urbana šalje rimskome Papi.
Izazovi za kadarku
Preveliki prinosi, gusti grozdovi i tanka kožica kadarku čine izuzetno podložnom bolestima, pa su je gotovo svugde osim u delovima Mađarske, Rumunije i Bugarske, zamenile otpornije internacionalne sorte. Vinske karakteristike kadarke su izvanredne ali, potrebno je veliko znanje i trud da se do njih dođe, pa se malo vinara odlučuje za ovu sortu. Kadarka vinima daje punu, rubinsku boju i srednje telo. Zbog kombinacije jako bogate aromatike, svežine i umerenih alkohola, uz značajan potencijal dozrevanja, kadarka se savršeno uklapa u model modernih crvenih vina. Takođe, od kadarke se mogu proizvoditi ružičasta ali i bela vina.
Zemlja
Subotičko-horgoška peščara nalazi se na severnom području vojvođanske Bačke, uz samu mađarsku granicu. Reč je o krajnjem južnom delu velike peščane površine koja se prostire između Dunava, Tise, Budimpešte i severa Bačke.
Taj valoviti teren prosečne nadmorske visine 117 do 134 metra, proteže se na 25 000 hektara bogatih vodom koji obuhvataju Suboticu, Bačke Vinograde s vinarijom Tonković, Hajdukovo, Horgoš, Malu Pijacu, Kanjižu, Kelebiju, Palić i Tavankut. Vinogradarstvo se u ovom području Bačke razvilo zahvaljujući pošumljavanju kojim je sprečena erozija peščanog tla, danas ključnog dela ovog specifičnog terroira.
Šta je kinoa (quinoa) i kako je kuvati